Kieliszek kiduszowy

0

Okres: pocz. XX w.

Materiał: srebro

Technika: obróbka metalu

Wysokość: 6 cm

Średnica podstawy: 3 cm; średnica górnej części: 4,5 cm

Sposób pozyskania: zakup

Nr inw.: MP/AH/411

Kieliszek jest wykonany ze srebra próby 3, zawiera zatem 83% czystego srebra. Techniki, które wykorzystano przy jego powstaniu to: formowanie – nadawanie określonej formy; cyzelowanie – rodzaj artystycznej obróbki plastycznej metalowych wyrobów; polerowanie-  wykończenie mające na celu uzyskanie żądanej gładkości i połysku powierzchni przedmiotu polerowanego, wykonanego najczęściej z metalu; grawerowanie- najdawniejsza technika zdobienia wyrobów artystycznych i puncowanie – cechowanie przedmiotów metalowych umownym znakiem dla danego warsztatu oraz nakładanie cechy probierczej określającej zawartość metalu szlachetnego w danym wyrobie. Mamy tu zatem obróbkę metalu przez zastosowanie powyższych procesów, w trakcie których, poprzez użycie odpowiednich technologii dochodzi do zmiany kształtu przedmiotu. Zmiany obejmują również modyfikację wymiarów, a także właściwości.

Kieliszek zdobiony jest grawerowanymi motywami roślinnymi. Dwie gałązki z listkami zwieńczone u dołu. Pomiędzy nimi owalny wzór. Dekoracja posiada bardzo subtelny charakter. Jest on zwężany od góry do dołu z wywiniętym górnym brzegiem. Na dnie naczynia inicjały „SH”, co pozwala ustalić, że został wykonany w Wytwórni Wyrobów Srebrnych Sinai Herzog i Syn. Firma miała siedzibę w Krakowie przy ulicy Berka Joselewicza 2.

Kieliszek kiduszowy na czerwone wino używany jest do celów rytualnych z okazji szabatu i świąt żydowskich. Czas świąteczny rozpoczyna pan domu, odmawiając kidusznad pucharem napełnionym winem. W zależności od stopnia zamożności domu, były to kielichy, pucharki i kubki rozmaitych kształtów, począwszy od najprostszych, wykonanych ze szkła czy metalu, aż po bardzo ozdobne, srebrne, takie same, jakie spotkać było można w innych, nieżydowskich domach. Jedyną wskazówką, że dany przedmiot służył rodzinie żydowskiej do celów religijnych może być znana historia przedmiotu, czasami ikonografia przedstawiona na brzuścu naczynia, np. scena wyjścia Żydów z Egiptu, lulaw i etrog lub inskrypcja w języku hebrajskim, rzadziej jidysz, o charakterze donacyjnym, albo w postaci cytatu, najczęściej biblijnego. Na wschodzie Europy w XIX–XX w. do najbardziej powszechnych należały srebrne kubeczki różnych rozmiarów, na których ornament roślinno-geometryczny przeplatał się z wygrawerowanymi widokami architektonicznymi Jerozolimy lub innych żydowskich miejsc świętych w Ziemi Obiecanej.

Kidusz w języku hebrajskim znaczy uświęcenie, to modlitwa odmawiana przez pana domu w obecności całej rodziny nad kielichem wina (na ziemiach polskich zamiast wina, często używano wódki, zwanej szabasówką), w wieczór rozpoczynający szabat i każde inne święto, zaraz po powrocie z synagogi, przed wieczornym posiłkiem, powtarzana następnego dnia rano. Składa się z dwóch błogosławieństw; jednego dla wina, drugiego dla szabatu lub święta.

Oprac. mgr Renata Urban

Źródło: https://delet.jhi.pl/pl/psj

Share.

Comments are closed.

Facebook
Skip to content