Lata: XIX/XX wiek
Sposób pozyskania: darczyńca nieznany
Kraj: Polska
Stan zachowania: dobry, nieliczne przebarwienia
Wymiary: wys. 49cm, szer.37,5 cm ( w ramie 61,5 cm x 50 cm)
Materiał: papier, drewno, druk
Nr inw.: MP/E/121
Technika: oleografii, chromolitografii
Oleodruk przedstawia Pietę na tle krajobrazu, oprawiony jest w brązową ramę. Słowo „pieta” (jak podaje słownik Kopalińskiego) pochodzi z języka włoskiego i oznacza miłosierdzie, współczucie, oraz pobożność. Centralnymi postaciami obrazu są Matka Boska obejmująca martwe ciało Chrystusa. Obie postacie nad głowami mają nimby, które oznaczają boskość danej osoby. Matka Boska przedstawiona jest jako smutna i poważna, jednakże nie lamentuje, nie rozpacza, dostojnie przeżywa i znosi swoje cierpienie. Jest coś nienaturalnego w tak opanowanym cierpieniu, co ma uświadomić nam jej świętość i potęgę, niedostępną zwykłemu człowiekowi. Takie przedstawienie przywodzi na myśl ogrom cierpienia i niepojęty smutek matki, która doświadcza czegoś, czego nigdy doświadczyć nie powinna, utraty własnego dziecka. Głowa Maryi skierowana jest do góry, jakby oczekiwała ponownego przybycia swojego zmarłego Syna. Ubrana jest ona w czerwoną suknię. Czerwień utożsamiana jest z atrybutami królowej, ale może również oznaczać miłość i cierpienie, jak i również odkupienie. Na głowie ma biały welon nakryty długą niebieską peleryną, biel symbolizuje niewinność, a niebieski przywodzi na myśl skojarzenia z niebem. Prawa ręka Maryi oparta jest na ramieniu Jezusa, a lewa podtrzymuje jego bezwładną lewą dłoń. W środkowej części obrazu możemy zobaczyć serce Madonny, które przebite jest siedmioma mieczami. Jest to symboliczne przedstawienie siedmiu wielkich cierpień, które przeżyła Matka Boża, związanych z wydarzeniami z życia Jezusa. Te siedem mieczy, które tradycyjnie utożsamiane są z „Siedmioma Boleściami Maryi,” stanowią głęboką refleksję nad cierpieniem i współczuciem Matki w obliczu męki jej Syna. Siedem mieczy symbolizuje kolejno: ofiarowanie Jezusa, ucieczkę do Egiptu, odnalezienie w świątyni, drogę krzyżową, ukrzyżowanie, zdjęcie z krzyża oraz złożenie do grobu. Jezus ukazany jest jako postać półnaga owinięta w białe płótno, ma on rany po ukrzyżowaniu, które widoczne są na dłoniach i boku. Biała szata Chrystusa symbolizuje jego niewinność. Jego martwe ciało bezwładnie spoczywa na prawym kolanie swej matki.
W tle obrazu widnieje krajobraz z drzewami i wzgórzami, co nadaje scenie spokojny i melancholijny charakter. Oleodruk to technika reprodukcji obrazów, która powstała w XIX wieku i zyskała ogromną popularność, zwłaszcza w XX wieku. Oleodruki były stosunkowo tanie, dlatego stały się dostępne dla szerokiego kręgu odbiorców, w tym osób, które nie mogły sobie pozwolić na obrazy ręcznie malowane. Technika ta opierała się na litografii, a po wydrukowaniu obraz często pokrywano werniksem, który nadawał mu połysk i sprawiał, że wyglądał jak dzieło malowane farbami olejnymi. Oleodruki były szeroko dostępne na jarmarkach, odpustach i w sklepach, a ich motywy często dotyczyły religii, jak np. wizerunki Matki Bożej, Świętej Rodziny czy sceny biblijne, ale spotykały się również reprodukcje dzieł wielkich malarzy.
Technika ta była szczególnie popularna w Polsce, Niemczech i Francji, a w Polsce prężnie rozwijała się m.in. we Wrocławiu. Oleodruki były lekkie, łatwe w transporcie i trwałe, co sprawiało, że w wielu wiejskich domach zastępowały malarstwo na szkle.
Oprac. Bartosz Madej
Literatura:
https://pl.aleteia.org/2017/04/08/siedem-mieczy-bolesci-matki-bozej-wiesz-co-oznaczaja
