Kolba cykorii w kształcie walca opakowana jest w gruby papier o szaro – zielonkawej barwie, zawinięty w górnej i dolnej części. Na zewnątrz zapakowany jest dodatkowo w czerwono czarne, bogato zdobione opakowanie z cienkiego papieru – etykietę. W górnej części kolby widnieje czarny napis: „SREBRNY MEDAL Z WYSTAWY ROLNICZO – PRZEM W WARSZAWIE W 1885”. A nad nim przedstawienie graficzne tego medalu. Poniżej napis: „NAJLEPSZA CYKORIA”, a pod nim emblemat fabryki – prostokąt, w którego środku przedstawiony jest płynący po wodzie łabędź, u góry i na dole grafiki widnieje napis: „MARKA FABRYCZNA”. Po prawej stronie czerwonym kolorem zapisano: „ROK ZAŁOŻENIA 1868” i wizerunek budynku fabrycznego z wysokim kominem. Niżej znajduje się również napis: „FABRYKA CYKORII” i częściowo na nim czerwony napis: „ŁABĘDŹ”. Poniżej adres: „DZIAŁOSZYCE WOJEW KIELECKIE”.
Dodatkowo w dolnej części kolby napis: „SREBRNY MEDAL Z R 1894 Z MUZEUM PRZEMYSŁU ROLNICTWA”, poniżej dwa owale. W pierwszym z nich napis: „DYPLOM UZNANIE ROKU 1882 R MOSKIEWSKIE WYST. WSZECHR”, w drugim: „LIST POCHWALNY ROKU 1874 WARSZAWSKIEJ WYSTAWY”. Całość uzupełniają jeszcze cztery okrągłe przedstawienia medali umieszczone poniżej owali. Na samym dole, na lewym boku kolby czerwonym kolorem zapisano: „ZWRACA SIĘ UWAGĘ NA ZNAK GRAFICZNY I SŁOWNY „ŁABĘDŹ”.
Łabędź to dawna wieś, która dziś stanowi część sołeckiej wsi Ksawerów, położonej w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Działoszyce.
W latach 1975–1998 należała do województwa kieleckiego. Do 1954 roku Łabędź funkcjonował jako samodzielna gromada w gminie Sancygniów. Następnie, w latach 1954–1972, był częścią gromady Biedrzykowice, a od 1973 do 1976 należał do gminy Stępocice. Od roku 1976 znajduje się w granicach gminy Działoszyce.
Pod koniec XIX wieku Łabędź miał charakter kolonii i osady fabrycznej. Znajdowała się tam znana fabryka cykorii B. Moszkowskiego, która w roku 1876 osiągnęła imponującą produkcję – aż 30 000 pudów cykorii o łącznej wartości 20 000 rubli srebrnych (rs). Zakład ten był ważnym ośrodkiem przemysłowym regionu, a kolonia Łabędź stanowiła część dóbr ziemskich Chmielów.
Sama cykoria była niezwykle popularna ze względu na jej lecznicze właściwości oraz wyjątkowy smak. Kawa z cykorii powstaje w procesie obróbki korzenia (chodzi o korzeń cykorii). Korzeń cykorii suszono, mielono i prażono. Przy prażeniu zawarta w nim inulina przemienia się w związek o aromacie przypominającym kawę. Efektem tych zabiegów jest sypki proszek, w smaku bardzo podobny do kawy rozpuszczalnej, ale nie zawierający kofeiny. Kawa z cykorii to kawa zbożowa, którą mogą pić również dzieci. Jest łagodna w smaku, występuje w niej wiele witamin i minerałów, które mają korzystny wpływ na zdrowie. Cykoria była szczególnie uprawiana na terenach okalających Pińczów ze względu na odpowiednie warunki do uprawy, gleba o lekko zasadowym odczynie, umiarkowany klimat oraz dobre nasłonecznienie sprawiały, że roślina ta bujnie rosła i dawała obfite plony. Nie dziwi również fakt, że w okresie międzywojennym fabryki cykorii, w tym fabryka w Działoszycach „Łabędź” były niezwykle popularne. Produkty z cykorii trafiały nie tylko na rynek lokalny, ale były także eksportowane, co przyczyniało się do rozsławienia regionu i budowy jego pozytywnego wizerunku jako ośrodka produkcji wysokiej jakości artykułów spożywczych.
Oprac. Bartosz Madej
Literatura:
https://kolekcje.polin.pl/kolba-cykorii
https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81ab%C4%99d%C5%BA_(Ksawer%C3%B3w)
