Okres: pocz. XX w.
Wymiary: 72×28 cm
Materiał: drewno Autor: nieznany
Technika: drążenie, rękodzieło
Rodzaj obiektu: wyposażenie domu
Stan zachowania: dobry
Sposób pozyskania: dar
Nr inw.: MP/E/26
Płaska miska wydrążona z jednego kawałka drewna z uchwytami na krótszym brzegu. W gospodarstwie domowym wyrabiano w niej głównie ciasto na chleb, ugniatano ciasto do wypieków, wyrabiano kluski, a także kąpano w niej dzieci. Czasem większe niecki wykorzystywano do przechowywania żywności takiej jak np. solone mięso.
Niecki, nazywane również kopańkami (lub współcześnie mylnie dzieżami) wykonywano z przepołowionego wzdłużnie kawałka pnia drzewnego, wydrążonego na kształt płytkiego korytka o wyokrąglonym dnie. Na krótszych końcach znajdują się przeważnie płaskie uchwyty, pozwalające wygodnie przenosić naczynie, bądź też umiejscawiać je w specjalnych stojakach. Każda gospodyni posiadała zwykle kilka niecek, które – w zależności od wielkości – pełniły różne funkcje. Były zatem naczynia służące do wyrabiania ciast mącznych na kluski, pierogi, czy białe pieczywo. Innych używano do zmywania naczyń, prania bielizny, czy kąpieli niemowląt. Czasem funkcjonowały w charakterze kołyski. Największe, sięgające dwóch metrów długości, wykorzystywano do sprawiania zabitych zwierząt, bądź przechowywania zapasów konserwowanego mięsa.
Niecki miały znaczenie nie tylko użytkowe. Pojawiały się również w obrzędach, takich jak pierwsze obmycie nowonarodzonego dziecka, obnoszenie po wsi panny młodej, czy wreszcie rytualny „pogrzeb” zimy i powitanie wiosny.
Prezentowana niecka pochodzi z Ponidzia. Datowana jest na początek XX wieku.
Oprac. Renata Prusak
Źródło:
