Kamień – szkicownik z Pińczowa

0

Kamień –  szkicownik z Pińczowa

 

Polska, Pińczów

Wapień pińczowski

1430-1460

wymiary: wys. 29,5 cm; dł. 29 cm; gr. 10 cm

MR/D/203

 

Informacje o warunkach i kontekście odkrycia szkicownika są niestety bardzo skąpe. Według dostępnych informacji ustalono, że został odkryty we wrześniu 1965 roku, podczas kopania fundamentów budynku usytuowanego przy narożu Rynku i ulicy Batalionów Chłopskich. Wydobyto go z warstwy rumoszu (duża ilość kamieni i resztek muru), który zarejestrowano na głębokości ok. 5- 6 m od obecnego poziomu gruntu.

Niestety nie metodyczne podjecie/wydobycie zabytku, a zwłaszcza brak należytego określenia kontekstu, w którym dokonano odkrycia, zawężają zakres interpretacji obiektu. Na obecną chwilę nie jest możliwe ustalenie, czy odkrycia dokonano w warstwie chronologicznie równorzędnej, czy też znajdował się na złożu wtórnym (np. przywieziony w to miejsce z zamku, który służył jako kamieniołom).

Szkicownik posiada kształt siedmiościennego, płaskiego wapiennego ciosu o niemal kwadratowej powierzchni czołowej i tylnej.

Na płaszczyźnie czołowej występuje przedstawienie heraldyczne, wizerunek orła wykonany techniką płaskiego reliefu, umieszczony w polu wgłębionej tarczy herbowej jako jego tło. Głowa orła, bez korony, zwrócona jest w prawo. W lewym dolnym rogu poza obrębem tarczy herbowej znajduje się litera ,,B” lub ,,V”. Na jednej ze ścian bocznych widnieje płytki ryt konturowy przedstawiający en fance górną połowę postaci rycerza w zbroi o wysokości 13,5 cm. Ścianę przeciwległą oraz powierzchnię ściętego naroża zajmują trzy dość jednolite, ślepe i dekoracyjnie nieskomplikowane maswerki (dekoracyjny, geometryczny wzór używany do wypełnienia górnej części gotyckiego okna). Każda z nich reprezentuje inny etap obróbki kamieniarskiej.

Chronologia: Analizując poszczególne przedstawienia, powstanie szkicownika pińczowskiego ustalono na okres zawarty między latami 1430-1460. Jest to czas powstawania w Pińczowie zamku jako gotyckiej rezydencji Zbigniewa Oleśnickiego, oraz kościoła i związanego z nim klasztoru. Zarówno wizerunek orła, jak i maswerki i postać rycerza wykazuję dużą jednolitość w wykonaniu, co sugeruje wykonanie szkicownika jednemu wykonawcy.

Oprac. Dariusz Greń

Literatura:

J. Kuczyński, XV-wieczny kamień- szkicownik z Pińczowa, „Rocznik Muzeum Narodowego”, 1968, t. 5, s. 221-239.

 

 

Share.

Comments are closed.

Facebook
Skip to content