Lata: 1914r
Kraj: Austria
Wymiary: wys.18,5cm, średnica dna: 4,5x 5cm, średnica wylewu: 3,5 cm
Materia: aluminium
Sposób pozyskania: zakup 2005r.
Technika: odlew
Stan zachowania: dobry
Nr inw.: MP/AH/488
Manierka, czyli nieodzowny element wojskowego ekwipunku. Żołnierz jest bez niej jak dama bez dobrych manier. Manierka może służyć tak jak przykazano w armii – do noszenia płynów lub płynnie zmienić się swoje przeznaczenie zgodnie pomysłem nowego właściciela.
Aluminiowa manierka w kształcie butelki, spłaszczona z jednej strony, z drugiej wypukła z trzema bruzdami. Na szyjce pod kryzą wybite napisy MDI 1914 oraz ½ L AUSTRIA, lekko wgnieciona, brak korka i zawieszki.
[AUSTRIA] – Producent: Emaillierwerke und Metallwarenfabriken „Austria” Wien, Austria
[MD 1] – Punkt odbioru: Monturdepot Nr. 1, Brünn (Brno)
[1914] – Rok produkcji
W 1888 r. wprowadzono do użycia stalową emaliowaną manierkę (Feldflasche M1888) zamiast poprzedniej szklanej pokrytej stalowymi blachami (Feldflasche M1868). Wkrótce okazało się, że materiał ten był całkowicie nieodpowiedni do celów wojskowych: stal była wrażliwa na czynniki zewnętrzne, a przez emalię nie można było dłużej zapobiegać rdzewieniu. Dlatego też w 1909 r. pojawiły się nowe, lekkie, odporne na uderzenia i korozję manierki na wodę. Wykonana była niemal z czystego aluminium 99% , co niewątpliwie było ich wadą (materiał miał szkodliwe działanie na zdrowie). Obecnie manierki produkuje się głównie z tworzyw sztucznych. W porównaniu do poprzedniego wzoru nadano jej kształt łezki przy okazji zwiększając pojemność z 0,45l do 1/2l. Z przodu tworzono karbowania, zapobiegające wgnieceniom podczas użytkowania, a tył był profilowany by manierka dopasowywała się do ciała, spłaszczone dno umożliwiało jej postawienie. Miała szeroki wlew, co pozwalało na dogodne nalewanie napojów, a także łatwe czyszczenie wnętrza. Zamykana na korek, przymocowany sznurkiem (dla piechoty) bądź rzemieniem(dla kawalerii do noszenia na ramieniu) do szyjki. Nie posiadała pokrowca, choć zdarzało się ,że sami żołnierze je sobie szyli. Wytwarzane były prawdopodobnie tylko do 1915 r. Manierka ta sygnowana jest na szyjce.Istnieje też jej stalowa wersja.
Manierki wojskowe Austrii, Węgier i Czechosłowacji do 1939 roku Austriackie tzw. oddziały niemieckie otrzymały manierki po raz pierwszy, po wojnie 7 letniej tj. po 1763 roku. Były one duże, drewniane o pojemności 7 porcji. Oddziały węgierskie używały w tym czasie dużych i drewnianych z nóżkami (Czutoras) o pojemności ok. 1 litra. W 1865 roku wprowadzono w piechocie szklane o poj.0,5 litra, obszyte skórą i z metalowym kubkiem-miseczką mocowaną do dna manierki. Dwa lata później oddziały sanitarne używały już metalowych manierek o poj.1,0 litra. W 1880 roku zastąpiono je ponownie szklanym modelem wz- weszła w użycie też wersja z utwardzonej gumy. W1888 roku wprowadzono emaliowane metalowe manierki o poj. 0,45 litra z korkiem. Po I wojnie światowej manierki austrowęgierskie były używane we wszystkich państwach powstałych z rozpadu Monarchii do czasu wprowadzenia nowych wzorów.
Oprac : Edyta Paw
Literatura:
1) Tomasz Otrębski „Katalog manierek” (rękopis).
2) http://kuk.armiam.com/
3) http://www.geocities.com/haugh58/AustrianCanteens.html
