Lata: 1901
Kraj: Moskwa
Wymiary: wys. 14 cm x szer. 9cm
Materiał: papier
Sposób pozyskania: zakup od p. Janiny Mieczyńskiej-Lewakowskiej 7.IX.1974r.
Technika: grafika czarno-biała
Stan zachowania: bardzo dobry
Nr inw.: MP/AH/165
Awers pocztówki przedstawia ilustrację wykonaną w 1876 roku przez Michała Elwiro Andriollego, jednego z najbardziej znanych rysowników i ilustratorów tej epoki, do utworu pierwszej polskiej romantycznej powieści poetyckiej ,,Marya’’(1825r.), autorstwa Antoniego Malczewskiego. Tło fabularne „Marii” tworzą wydarzenia autentyczne, związane ze zbrodnią dokonaną 13 lutego 1771 na Gertrudzie Komorowskiej – pierwszej żonie Szczęsnego Potockiego, zamordowanej na polecenie przeciwnego małżeństwu teścia, wojewody wołyńskiego, Franciszka Salezego Potockiego.
Na pierwszym planie, pod starymi lipami smutny Miecznik towarzyszy w tragicznych momentach życia swej pięknej, acz pogrążonej w żałobie córce Marii. Dziewczyna żali się rodzicowi na swój los. Kiedyś była szczęśliwa, miała cudownego męża i jasną przyszłość. Ale niestety została rozdzielona z mężem przez wrogiego teścia. W oddali, z lewej strony przyglądający się tej scenie, najprawdopodobniej Wacław, ukochany Marii.
Pod rysunkiem czerwone napisy: „Rep. wzbroniona; Z Maryi Malczewskiego; Androlli pinx.; Nakładem St. Winiarskiego w Warszawie. No 260 Д. Ц. Варшава 1901”, oraz treść korespondencji Adolfa Dygasińskiego do Wandy Mieczyńskiej: „Szanowna Pani , Staram się urozmaicić kartę i przesyłam Pani już nie etnograficzne a odnoszące się do literatury ,,Maryi’. Pani zapewne choćby z luźnych urywków zna; Sercem Przyjaźni; Adolf Dygasiński; Kluczkowice d. 24.IV. 1901r”.
Na odwrotnej stronie, rewersie, napisy po rosyjsku i angielsku: „ВСЕМИРНЫЙ ПОЧТОВЫЙ СОЮЗБ-РОССЯ; Union Postale Universaelle Russie”. (Światowy Związek Pocztowy-Rosja); „Открытое письмо- Carte Postale” (list otwarty). W lewym górnym rogu znaczek o nominale 3 kopiejki z wizerunkiem carskiego, dwugłowego orła w koronie, dodatkowo nabite 3 okrągłe rosyjskie stemple pocztowe. Na nadrukowanych czterech poziomych liniach, adres odbiorcy, imię i nazwisko: „Warszawa;74 Marszałkowska 74. Wielmożna Pani; Wanda Mieczyńska”.
W dolnej części napis w języku rosyjskim: „фототипия Шереръ.Набгольцъ и Ко.Москва”, symbol carskiego orła, i napis w języku angielskim: „Phototypie Scherer, Nabholz & Co.,Moscow., to XIX rosyjska firma fotograficzna założona przez Martina Scherera i Georgy Nabholza w latach 60. XIX w, która znana była z produkcji pocztówek fotograficznych.
Sprzedażą, a poprzez to popularyzacją pocztówek zajmowały się początkowo składy materiałów piśmienniczych, papieru, materiałów rysunkowych, księgarnie, drukarnie, fabryki kopert działające na terenie Warszawy. Do takich należały np.: skład materiałów piśmiennych i rysunkowych Stanisława Winiarskiego, mieszczący się przy Nowym Świecie 62 i 53. Skład działał w latach 1856-1939. Początkowo pełnił funkcję sklepu wielobranżowego, przyjmował prenumeratę gazet i tygodników, pośredniczył w wynajmie powozów i karet, prowadził hurtową sprzedaż towarów codziennego użytku i drobnej galanterii. Od 1892 r. skład prowadzony już przez Romana Barabasza rozpoczął sprzedaż albumów do fotografii i pocztówek, a od 1898 r. tylko samych pocztówek. Przed I wojną światową wydawcy warszawscy chętnie korzystali z usług drukarni krakowskich i wydawnictw zagranicznych. Zamówienia firm St. Winiarskiego, Chodowieckiego, Holewińskiego i wielu innych realizowały m.in. fototypia Scherera, Nobcholza et Co. z Moskwy, Societe Graphige w Genewie, K.A.Granberg w Sztokholmie, Druck Graphische Anstalt Krakau, Wiener Kunst i inne.
oprac. Edyta Paw
Literatura:
W. Litewczuk, Historia kart pocztowych
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl
