Publikacje „Przechadzka po Pińczowie i okolicy” Tekst: Andrzej Dziubiński Opracowanie graficzne: Jacek Pernal Fotografie: Urszula Białobok, Alicja Mazurek, Jacek Pernal, archiwalne ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach i Muzeum Regionalnego w Pińczowie Wydano staraniem: Muzeum Regionalnego w Pińczowie, Urzędu Miejskiego w Pińczowie, Starostwa Powiatowego w Pińczowie, Agencji JP sc. w Kielcach Wydanie III uzupełnione i zaktualizowane \SPIS TREŚCI HISTORIA MIASTA W NAJWAŻNIEJSZYCH DATACH PRZECHADZKA PO MIEŚCIE RYNEK ZABYTKOWE BUDOWLE DAWNEGO KLASZTORU PAULINÓW KAMIENICA NA ULICY PIŁSUDSKIEGO 9 DAWNY ZESPÓL PAŁACOWY WIELOPOLSKICH PAWILON OGRODOWY NAZYWANY BASZTĄ POZOSTAŁOŚCI ZAMKU NA WZGÓRZU ZAMKOWYM KAPLICA RENESANSOWA ŚW. ANNY CMENTARZ PARAFIALNY PRZY UL. GRODZISKOWEJ CMENTARZ WOJENNY 1914-1918 DRUKARNIA ARIAŃSKA NA STARYM RYNKU MIROWSKIM KLASZTOR FRANCISZKANÓW – REFORMATÓW Z KOŚCIOŁEM NAWIEDZENIA NM PANNY SYNAGOGA STARA NA UL. KLASZTORNEJ POMNIK KONSTYTUCJI 3 MAJA CMENTARZYK NA ZAWIEZIENIU ATRAKCJE TURYSTYCZNE DLA ZWIEDZAJĄCYCH OKOLICE PIŃCZOWA BOGUCICE CHROBERZ GACKI OSIEDLE ROBOTNICZE GÓRY PIŃCZOWSKIE GROCHOWISKA KIJE KLISZÓW KOPERNIA KOZUBÓW KRZYŻANOWICE MICHAŁÓW MŁODZAWY MAŁE NIEGOSŁAWICE SKOWRONNO DOLNE SKRZYPIÓW STRADÓW WŁOCHY ZAGOŚĆ STARA INFORMATOR TURYSTYCZNY WSTĘP Położony w południowej części województwa świętokrzyskiego, powiatowy Pińczów obdarowała historia barwną przeszłością, po której pozostały mu godne obejrzenia cenne zabytki architektury. Pośród nich wyróżniają się stare klasztory i ich kościoły, renesansowa kaplica św. Anny i z tegoż czasu pochodząca drukarnia ariańska, klasycystyczny pałac margrabiów Wielopolskich, jak również jedna z najpiękniejszych w Polsce synagog. Nie mniej szczodra okazała się dla miasta natura, której zawdzięcza przyjemne położenie na pochyłościach malowniczych wzgórz zbiegających ku obszernej i zielonej dolinie Nidy. Rozległe panoramy ukazują przestrzeń wypełnioną Nadnidziańskimi Parkami Krajobrazowymi, chroniącymi bogaty świat rzadkich roślin i zwierząt – różnych miłków wiosennych, szyplinów jedwabistych, groszków pannońskich, wisienek stepowych, cykad, ważek, kulonów i czarnych bocianów. Ponidzie to starodawne tereny plemiennego państewka Wiślan i późniejszego osadnictwa. Stąd wiele tutaj odwiecznych i historycznych miejscowości, pełnych tradycji, zabytków architektury i sztuki. Tu jest Wiślica, Busko Zdrój, Chroberz, Stradów, Zagość i Młodzawy. A także Michałów, słynny na cały świat ze swojej hodowli koni arabskich. Wszędzie na Ponidziu jest pięknie. Opisując przed laty jego urodę, tak ją komplementował pisarz Adolf Dygasiński: Nigdzie tak pięknie nie śpiewają słowiki ani skowronki, nigdzie bzy nie mają woni tak miłej, nigdzie róża rankiem nie przyozdabia świata cudowniej. Kto był w tych okolicach, ten z łatwością zauważył nadzwyczajną trafność tej obserwacji. Poruszanie się turysty po Pińczowie jest łatwe, ze względu na niewielki obszar miasta, skupienie prawie wszystkich zabytków w jego centrum oraz na ich bardzo dobrej widoczności i oznakowaniu dojść. Podobnie ze zwiedzaniem okolicy – wszędzie blisko, drogi również dobrze oznakowane. Do właściwej orientacji w zupełności wystarczą dołączone planiki. Milej wędrówki! „Adolf Dygasiński człowiek Ponidzia” SPIS TREŚCI Kalendarium życia i twórczości Adolfa Dygasińskiego (1839 – 1902) str.3 Adolf Dygasiński – człowiek Ponidzia str.19 Dygasiński mieszka na Ponidziu str.30 Listy i wybrane teksty str.35 „Sławne i znane postacie w dziejach Pińczowa” Pińczowskie rozmaitości Pińczowskie spotkania historyczne Nr 3 – Pińczów w XIX stuleciu. Nr 4 – Z przeszłości administracyjnej Pińczowa i regionu. Nr 5 – Z dziejów społeczności żydowskiej w Pińczowie. Nr 7 – Powstanie styczniowe 1863 – 64 w tradycji rodzin Deskurów i Mazarakich. Nr 8 – Kamień Pińczowski w kulturze polskiej. Nr 9 – Konspiracja zbrojna i cywilna na Ponidziu podczas okupacji niemieckiej 1939 – 45. Nr 10 – 80 lat kolejki wąskotorowej przez Ponidzie.