Lata: 1898
Sposób pozyskania: zakup od pani Janiny Mieczyńskiej -Lewakowskiej
Kraj: Polska, Kraków
Stan zachowania: dobry
Wymiary; 13,5 x 18 cm
Materiał: papier fotograficzny
MP/AH/140
Zdjęcie przedstawiające grupę osób na tle krajobrazu pienińskiego: trzech mężczyzn, trzy kobiety i dwie siedzące na trawie dziewczynki. Wszyscy ubrani w stroje ludowe . Na odwrotnej stronie, w bogatym zdobieniu napis: „Fotografia J. Rizza/ w Nowo-Aleksandrji / Filia w Ojcowie Joseph Rizza”. Nowo – Aleksandria była to nazwa Puław od roku 1899 do 1916, kiedy to ponownie przywrócono jej poprzednią nazwę. Józef Rizza (1827-1900) włoski fotograf, który od 1894 r. miał filialny zakład fotograficzny w Ojcowie, mieszczący się w budynku „Hotel Pod Złotą Górą”, wprawdzie zakład ten jest wymieniany już w 1890 r. więc bardzo możliwe, że Rizza przyjeżdżał do Ojcowa wcześniej, tylko na sezon letni. Na fotografii uwieczniona jest rodzina Kaspra Seweryna, chłopa z Czajowic, którego znał Adolf Dygasiński osobiście. Poznał się z nim prawdopodobnie latem 1885 r., podczas jednej ze swoich wypraw do Ojcowa. Pisarz zwykł był dojeżdżać z Warszawy do Doliny Prądnika pociągiem najpierw do Kielc, później z Kielc do Olkusza, a stamtąd wynajmował wóz konny do Ojcowa. Seweryn z Czajowic trudnił się furmaństwem, woził letników na trasie między Olkuszem a Ojcowem. Pisarz darzył go zaufaniem i przyjaźnią, a na znak więzi, która ich łączyła, wymienili się nawet kapeluszami(widać na fotografii). Dygasiński często latem bywał u Kaspra Seweryniaka na wakacjach, czasem razem z żoną i córką. W owym czasie ten był już bogatym chłopem, posiadającym liczną rodzinę.
Pierwsze spotkanie z Sewerynem Dygasiński uwiecznił w opowiadaniu pt.,, Demon’’, gdzie zaprezentował Seweryna z Czajowic jako krewkiego i sprytnego furmana, skorego do bójki z kolonizatorami niemieckimi. Pierwodruk Demona ukazał się na początku roku 1886, w numerach 1-6 warszawskiego tygodnika „Głos
Nazwisko Seweryna wybrzmiało również w ,,Chłopie o letnikach’’. Tu monologizujący bohater mówi o Sewerynie z Czajowic jako zaradnym człowieku, potrafiącym robić dobry interes na letnikach – wożąc ich na trasie Olkusz–Ojców i zarabiając dziennie cztery do sześciu rubli. W,, Narzeczonej z Ojcowa’’w rolach drugoplanowych pisarz umieścił postaci Seweryniaków: Kaspra, parobka z Czajowic, i jego brata Błaha…
Adolf Dygasiński napisał cztery utwory dramatyczne. Narzeczona z Ojcowa1 i Szwagrowie2; tekstami dramatycznymi mniejszych rozmiarów, gatunkowo odmiennymi, są Chłop o letnikach i Rogieluk. Monolog starego stangreta. Trzy dramaty (z wyjątkiem Rogieluka) łączy jedna autentyczna postać Seweryna z Czajowic, a we wszystkich tłem akcji jest region Ojcowa. Wszystkie cztery utwory miały realizacje sceniczne, a powstały między rokiem 1891 a 1894.
Z osobą Seweryna z Czajowic wiąże się też geneza dramatu pt. , ,,Szwagrowie’’.Otóż któregoś lata podczas jednej z przepraw z Olkusza do Ojcowa Seweryn opowiedział Dygasińskiemu, gdy przemierzali wieś Sułoszowę, historię zbrodni, jaka dokonała się na krótki czas przed przyjazdem tam Dygasińskiego. Tę właśnie opowieść o zbrodni pisarz opracował w opowiadaniu pt. ,,W chłopskiej rodzinie’’i opublikował w „Głosie” w 1889 r. W wydaniu książkowym (druk w tym samym roku) opowiadanie to przybrało tytuł,, Kuba Gąsior’’. Dwa lata później, tzn. w 1891 r., Dygasiński przerobił tę fabularyzowaną historię zbrodni na dramat pt. ,,Szwagrowie’’.
Oprac. Edyta Paw
Literatura:
ojs.tnkul.pl › index.php › article › download,
Józef Rizza – zasłużony fotograf Doliny Prądnika
opn.gov.pl › pliki-do-pobrania › pobierz,
Nowa Aleksandria – Wikipedia, wolna encyklopedia
